بازار سکه در ایران همیشه یکی از امن‌ترین و محبوب‌ترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری بوده. هر وقت اوضاع اقتصادی بهم می‌ریزه یا ارزش پول ملی پایین میاد، خیلی‌ها سریع به سراغ خرید سکه میرن. اما وقتی پای خرید سکه وسط میاد، یک سؤال تکراری همیشه ذهن همه رو مشغول می‌کنه.
مدت زمان مطالعه : 5 دقیقه!
فهرست مقاله:
تفاوت سکه قبل و بعد ۸۶.
اگر تا به حال وارد بازار سکه شده باشید، احتمالاً شنیده‌اید که طلافروشها یا مشتری‌ها درباره‌ی «سکه قدیم» و «سکه جدید» صحبت میکنند. این موضوع برای خیلی‌ها گیج‌کننده است.
در این مقاله جامع، می‌خواهیم به تمام سؤالات شما پاسخ بدهیم:
تفاوت سکه قبل و بعد ۸۶ چیست؟
موقع خرید یا فروش کدام به‌صرفه‌تر است؟
چرا طلافروشها معمولاً جدید را ترجیح می‌دهند؟
آیا قدیمی‌ها ارزش کلکسیونی دارند؟
آینده این اختلاف قیمتی چه خواهد شد؟
چرا سکه بعد ۸۶ مهم هست؟
سکه بهار آزادی اولین بار در سال ۱۳۵۸ توسط بانک مرکزی ضرب شد.
در دهه‌ی ۶۰ و ۷۰، «سکه طرح قدیم» در بازار رواج داشت.
از سال ۱۳۸۶ به بعد، بانک مرکزی شروع به ضرب «طرح جدید» با تصویر امام خمینی کرد که به آن «سکه امامی» هم می‌گویند.
از همان زمان، بازار به مرور به سمت سکه‌های جدیدتر رفت و اختلافی میان «قبل ۸۶» و «بعد ۸۶» شکل گرفت.
بهار آزادی (طرح قدیم)
امامی (طرح جدید، با تصویر امام خمینی)
سال‌ها این سکه‌ها با استاندارد مشخص (وزن ۸.۱۳۳ گرم و عیار ۹۰۰ در هزار برای تمام بهار آزادی) ضرب می‌شدند. اما از سال ۱۳۸۶ بانک مرکزی تغییراتی در قالب و کیفیت ضرب ایجاد کرد تا دقت و استانداردسازی بالاتر بره.
وزن و عیار تمامی سکه قبل ۸۶ و سکه بعد ۸۶ یکی هستند!
خیلی‌ها فکر میکنند سکه‌های قبل و بعد ۸۶ از نظر وزن یا عیار تفاوت دارند. اما واقعیت این است که هیچ تفاوتی در مشخصات فیزیکی وجود ندارد.
وزن: ۸.۱۳۳ گرم
عیار: ۹۰۰ (۲۱.۶ عیار، معادل ۲۲ عیار)
قطر: حدود ۲۲ میلی‌متر
این استاندارد ثابت بوده و چه قبل ۸۶ بخرید چه بعد ۸۶، از نظر طلای خالص هیچ تفاوتی ندارد.
چرا سکه‌های بعد ۸۶ محبوب‌ترند؟
بازار و مخصوصاً طلافروشها معمولاً سکه‌های بعد از ۸۶ را ترجیح می‌دهند. دلایلش روشن است:
۱. اعتماد و شناخت عمومی
بیشتر مردم با «طرح جدید» آشنا هستند. وقتی کسی برای فروش می‌آید، خریدار راحت‌تر اعتماد می‌کند.
۲. نقدشوندگی سریع‌تر
سکه‌های بعد ۸۶ خیلی سریع‌تر خرید و فروش میشوند. برای همین اگر عجله داشته باشید، فروش آن‌ها ساده‌تر است.
۳. ریسک کمتر
سکه‌های قدیمی‌تر بارها دست‌به‌دست شده‌اند و احتمال دارد خط‌وخش یا حتی تراش‌خوردگی داشته باشند همین امر باعث کاهش قیمت هنگام خرید و فروش میباشد. سکه‌های جدید سالم‌ترند و احتمال تقلبی بودنشان کمتر است.
۴. ارزش حباب
سکه های بعد از 86 شامل حباب میباشند و این حباب باعث افزایش قیمت مضاعف بر روی سکه های بعد از 86 هنگام خرید و فروش میباشد.
نکته مهم: لطفا در هنگام خرید سکه حتما به حباب و ارزش حباب آن دقت فرمایید
حباب سکه بعد ۸۶ چیست؟
وقتی صحبت از سکه میشود، همیشه واژه‌ی حباب مطرح است ؛ اما حباب یعنی چه؟
تعریف حباب سکه
- حباب یعنی اختلاف بین قیمت واقعی طلای موجود در سکه (بر اساس وزن و عیار) و قیمت بازاری سکه.
- به زبان ساده: اگر قیمت طلای خالص در هر سکه ۳۸ میلیون باشد، اما در بازار آن سکه ۴۰ میلیون معامله شود، یعنی ۲ میلیون تومان «حباب» دارد. عموما حباب به دلیل افزایش تقاضا در بازار روی سکه ایجاد میشود.
ارتباط حباب با سکه قبل و بعد ۸۶
سکه‌های بعد ۸۶ حباب دارند. چون تقاضای بیشتری برایشان وجود دارد.
سکه‌های قبل ۸۶ بدون حباب معامله میشوند.
به همین دلیل است که سرمایه‌گذاران حرفه‌ای، مخصوصاً در زمان‌هایی که حباب سکه خیلی بالا می‌رود، سکه‌های خود را تبدیل به طلا آبشده میکنند، و دوباره در حباب های پایین طلا آبشده خود را به سکه تبدیل میکنند!
بهترین زمان خرید سکه
میخوام بهت یک روش یاد بدم که هر زمانی که خواستی سکه بخری ، بدونی که چه زمانی کدوم سکه را بخری که سود کنی!
جدول ارزندگی حباب سکه بعد ۸۶ :
فرمول محاسبه قیمت خالص سکه
فرمول محاسبه ارزندگی حباب سکه:
ویژگی‌های سکه قبل ۸۶
طرح امامی اما با قالب‌های قدیمی‌تر.
وزن و عیار طبق استاندارد، ولی در بعضی نمونه‌ها اختلاف خیلی جزئی (صدم گرم) دیده میشه.
کیفیت ضرب پایین‌تر؛ بعضی‌ها خط‌دار یا کمی کج ضرب شدن.
بازارپسندی کمتر؛ چون اکثر فروشنده‌ها ترجیح میدن سکه جدید دست به دست بشه.
ویژگی‌های سکه بعد ۸۶
همچنان طرح امامی، اما قالب و کیفیت ضرب خیلی بهتره.
وزن و عیار دقیق‌تر و استانداردتر.
امنیت بیشتر (تقلب سخت‌تر شده).
نقدشوندگی بالا؛ همه‌ی طلافروشها با خیال راحت معامله می‌کنن.
تفاوت‌های اصلی سکه قبل و بعد ۸۶
کیفیت ضرب → جدیدها دقیق‌تر و زیباترن.
میزان تقاضا → همه دنبال بعد ۸۶ هستن.
حباب قیمتی → سکه قدیمی معمولا حباب کمتری داره.
نقدشوندگی → فروش قدیمی‌ها سخت‌تره.
نگاه روانی بازار → اعتماد عمومی به جدیدها بیشتره.
روش های تشخیص سکه اصل از تقلبی:
بازار سکه همیشه پر از ریسک جعل و تقلب بوده است. مخصوصاً در مورد سکه‌های قبل ۸۶ که بارها دست‌به‌دست شده‌اند. بنابراین دانستن راه‌های تشخیص سکه اصل از تقلبی برای هر سرمایه‌گذار ضروری است.
روش بررسی ظاهری سکه:
نوشته‌های روی سکه باید واضح و بدون محو شدگی باشد.
لبه‌ها باید یکنواخت باشند.
در سکه‌های تقلبی، اغلب جزئیات تصویر و خطوط به وضوح سکه‌های اصل نیستند.
روش بررسی وزن دقیق:
وزن استاندارد هر سکه تمام‌بهار آزادی باید ۸.۱۳۳ گرم باشد.
اگر کمتر بود (مثلاً ۷.۹ گرم یا ۷.۷ گرم)، احتمال تراش‌خورده بودن یا تقلبی بودن وجود دارد.
ترازوهای دقیق دیجیتال طلافروشها به‌راحتی اختلاف چند صدم گرم را هم نشان می‌دهند.
روش تست قطر و ضخامت:
قطر استاندارد سکه حدود ۲۲ میلی‌متر است. اگر قطر یا ضخامت سکه با این عددها هماهنگ نبود، باید به اصل بودن آن شک کرد.
روش تست صدا (زنگ سکه):
یک روش سنتی اما کاربردی: وقتی دو سکه اصل را به آرامی به هم می‌زنید، صدای زنگ‌دار و شفاف تولید میکنند.اما سکه تقلبی یا تراش‌خورده معمولاً صدای خفه و بم دارد.
روش استفاده از آهن‌ربا:
سکه اصل طلا خاصیت مغناطیسی ندارد. اگر آهن‌ربا به سکه چسبید، یعنی ترکیبات غیرطلایی در آن استفاده شده است.
روش تست اسید (روش تخصصی):
در این روش، مقدار کمی اسید مخصوص روی سکه ریخته میشود. طلا اصل واکنشی نشان نمی‌دهد، اما فلزات دیگر تغییر رنگ می‌دهند.
این روش به دلیل خطر آسیب به سطح سکه، فقط در کارگاه‌های حرفه‌ای استفاده میشود و برای سرمایه‌گذاران عادی توصیه نمی‌شود.
چرا طلافروشها سکه بعد ۸۶ را ترجیح می‌دهند؟
وقتی پای خرید و فروش سکه به میان می‌آید، نباید فقط به نگاه خریدار و سرمایه‌گذار توجه کنیم. طلافروشها هم معیارهای خاص خودشان را دارند و همین معیارهاست که باعث میشود آن‌ها بیشتر سراغ سکه‌های بعد از ۸۶ بروند.
من در صحبت‌هایی که طی سال‌ها با طلافروشها داشتم، چند نکته‌ی کلیدی را بارها شنیدم:
۱. سردرگمی مشتریان عادی
خیلی از مشتریان عادی اصلاً نمی‌دانند سکه قدیم و جدید داریم. وقتی یک طلافروش به آن‌ها سکه قدیمی می‌دهد، ممکن است بعداً هنگام فروش متوجه شوند و فکر کنند سرشان کلاه رفته. این موضوع باعث بحث و دلخوری میشود. طلافروشها برای اینکه از چنین دردسرهایی دور بمانند، ترجیح می‌دهند همیشه سکه‌های جدید معامله کنند.
۲. زمان‌بر بودن فروش مجدد
یک طلافروش باید همیشه نقدشوندگی سریع داشته باشد. اگر امروز چند سکه قدیمی بخرد، ممکن است برای فروش دوباره مجبور شود تخفیف بدهد یا منتظر مشتری خاصی بماند. در حالی که سکه‌های جدید به‌راحتی در هر لحظه فروش می‌روند. به زبان ساده، سکه بعد ۸۶ برای طلافروش «چرخش سریع‌تر پول» ایجاد می‌کند.
۳. ریسک تقلب و تراش‌خورده بودن
قدیمی‌ها بیشتر دست‌به‌دست شده‌اند، احتمال دارد خط و خش داشته باشند یا حتی تراش خورده باشند. همین باعث میشود ریسک برای طلافروش بالاتر برود. در حالی که سکه‌های بعد ۸۶ به‌خاطر جدیدتر بودن، سالم‌تر و مطمئن‌ترند.
۴. ترجیح روانی بازار
بازار همیشه به سمت استانداردترها می‌رود. همان‌طور که اسکناس‌های نو بیشتر طرفدار دارند، سکه‌های جدید هم همین حس را ایجاد میکنند. طلافروشها هم برای جلب رضایت مشتری، ناخودآگاه سکه بعد ۸۶ را جلو می‌گذارند.
بهترین سکه برای خرید چیست؟
از نظر من افراد در بازار سکه به 3 دسته تقسیم میشوند.
۱. مشتری تازه‌کار
بیشتر افرادی که برای اولین بار سراغ خرید سکه می‌روند، به دنبال امنیت هستند. برایشان مهم نیست ۲۰۰ یا ۳۰۰ هزار تومان اختلاف قیمت وجود دارد، آن‌ها فقط می‌خواهند:
مطمئن باشند موقع فروش ضرر نمی‌کنند.
سکه‌شان سریع فروش برود.
هیچ‌کس به آن‌ها نگوید «چرا سکه قدیمی خریدی؟».
به همین دلیل، یک خریدار تازه‌کار تقریباً همیشه به سمت سکه بعد ۸۶ می‌رود. چون حس می‌کند بازار بیشتر به آن اعتماد دارد.
۲. سرمایه‌گذار حرفه‌ای
اما در نقطه مقابل، حرفه‌ای‌ها داستان را جور دیگری می‌بینند. آن‌ها دقیق حساب و کتاب میکنند. اگر حباب سکه در لحظه از مقدار ارزندگی آن بیشتر باشد ترجیحا به سمت خرید طلا آبشده یا بعضا سکه های زیر 86 حرکت میکنند که عموما زیر 86 کمی بعید به نظر میرسد. برای آن‌ها نقدشوندگی سریع اهمیت دارد، اما وقتی اختلاف قیمت حباب خیلی زیاد شود، حاضرند ریسک کمتری قبول کنند تا سود بیشتری ببرند.
۳. دیدگاه کلکسیونرها؛ ارزش تاریخی سکه‌های قبل ۸۶
نباید فراموش کنیم که همیشه عده‌ای هم هستند که سکه‌ها را به چشم کالای کلکسیونی می‌بینند. برای این گروه، سال ضرب اهمیت ویژه‌ای دارد.
سکه‌های قبل ۸۶ چون در تعداد کمتر ضرب شدند، در آینده می‌توانند ارزش کلکسیونی پیدا کنند.
اگر سکه ضرب ۶۰، ۷۰ یا اوایل ۸۰ را پیدا کنید، ممکن است حتی بیشتر از ارزش طلای آن خریدار داشته باشد.
البته این بازار کوچک است و مخصوص افراد خاص، اما واقعیت دارد. در نتیجه برای کلکسیونرها، سکه‌های قدیمی نه‌تنها بی‌ارزش نیستند، بلکه گاهی پرطرفدارتر هم هستند.
ریسک‌ها و مشکلات سکه‌های قدیمی
خط و خش: ارزش سکه را پایین می‌آورد.
تراش‌خوردگی: وزن واقعی کمتر از استاندارد میشود.
تقلبی بودن: جعل سکه‌های قدیمی بیشتر دیده شده است.
بی‌میلی طلافروش: بعضی‌ها اصلاً حاضر به خرید قدیمی نیستند.
آینده بازار؛ چه باید کرد؟
اختلاف قیمتی قبل و بعد ۸۶ به احتمال زیاد همیشه باقی خواهد ماند.
در دوره‌های رکود یا آرامش اقتصادی → اختلاف کم میشود.
در دوره‌های بحران یا جهش ارزی → اختلاف بیشتر میشود، چون همه سراغ جدید می‌روند.
جمع بندی:
از نظر وزن و عیار هیچ تفاوتی وجود ندارد.
اختلاف قیمت صرفاً به خاطر حباب سکه است است.
بعد ۸۶: برای کسانی که افزایش قیمت حباب و نقدشوندگی سریع می‌خواهند.
قبل ۸۶: برای سرمایه‌گذارانی که می‌خواهند در خرید صرفه‌جویی کنند.
کلکسیونرها: ارزش تاریخی و کمیابی برایشان مهم‌تر است.
در نهایت، انتخاب سکه قبل یا بعد ۸۶ بستگی به هدف شما دارد. اگر دنبال سود های هنگفت هستید، سراغ بعد ۸۶ بروید. اما اگر ریسک‌پذیر نیستید و به اختلاف قیمت اهمیت می‌دهید، سکه‌های قدیمی هم گزینه بدی نیستند.
سوالات متداول (FAQ) درباره سکه:
از نظر وزن، عیار و قطر هیچ تفاوتی ندارند. تفاوت اصلی در سال ضرب و اعتماد بازار است. سکه‌های بعد ۸۶ نقدشوندگی بالاتری به همراه حباب قیمتی دارند و راحت‌تر خرید و فروش میشوند.
چون حباب قیمتی ندارند.
بله. برخی سال‌های ضرب قدیمی (مثلاً دهه ۶۰ و ۷۰) کمیاب‌ترند و در میان کلکسیونرها ارزش بالاتری پیدا میکنند.
سکه های قبل 86 شامل حباب نمیشوند صرفا قیمت طلا خالص را به همراه دارند.
بله. طلافروشها معمولاً اولویت‌شان خرید سکه‌های بعد ۸۶ است. برای فروش سکه‌های قدیمی ممکن است مجبور شوید کمی ارزان‌تر بفروشید یا زمان بیشتری صرف کنید.
- با بررسی وزن (۸.۱۳۳ گرم)، قطر (۲۲ میلی‌متر)، تست صدا، جزئیات ظاهری و استفاده از آهن‌ربا. مطمئن‌ترین روش، خرید از طلافروشی معتبر یا سکه‌های بسته‌بندی بانکی است.
- خیر. هزینه‌ی ذوب بالاست و ارزش سکه به عنوان قطعه ضرب‌شده معمولاً بیشتر از شمش به همان وزن است.
- اگر به دنبال رشدد و فروش سریع هستید، سکه‌های بعد ۸۶ بهترند. اگر به دنبال صرفه‌جویی در خرید هستید سکه‌های قبل ۸۶ می‌تواند گزینه‌ی مناسبی باشد.
بعید است. احتمالاً همیشه مقداری اختلاف وجود خواهد داشت، چون بازار اعتماد بیشتری به سکه‌های جدید دارد.
بهترین زمان خرید زمانی است که حباب سکه پایین باشد و بازار در آرامش نسبی قرار داشته باشد. در زمان‌های التهاب یا جهش دلار، معمولاً حباب بالا می‌رود و خرید پرریسک‌تر میشود.
